Агульныя правілы правапісу вялікай і малой літар §24

1. З вялікай літары пішуцца:
   першае слова ў сказе:

   Былі пагодныя дні.

   З сонцам ад рання да вечара, з сінім небам (I.Мележ).

   Уцякай, мароз-дзядуля! Чуеш ты, стары, ці не? (Я.Колас).

   Усю дарогу праз лес мяне суправаджала нябачная птушка тоненькім жалобным плачам. Што яна страціла? Па чым плакала? (I.Шамякін).

   Найсмачнейшыя цяпер брусніцы – як вінныя яблыкі… Яны на пасецы растуць шышкамі. Як бабок на балоце (І.Пташнікаў);

   першае слова пасля клічніка, якім выдзяляецца зваротак, а таксама выклічнік у пачатку сказа:

   Зямля Беларусі! Табой мы сагрэты, ніколі не сходзіш ты з нашых вачэй (П.Броўка).

   А-я-яй! Хто ж бы гэта мог падумаць! Гэтакі, здаецца, чалавек!.. (К.Крапіва);

   першае слова ва ўстаўных сказах-рэмарках, якія падаюцца ў дужках у пачатку тэксту і пасля кропкі, клічніка, пытальніка і шматкроп’я ў канцы сказа:

   Г а р л а х в а ц к і. Не толькі сакрэт, а дзяржаўная тайна. (Ідзе ў свой кабінет.)(К.Крапіва).

   Я размяк. (Душа ў паэта чулая.) (П.Панчанка).

   С ы м о н. Калі пытаюся, то няхай кажа! (Да Данілкі.) Ну! Чуеш ці не? (Я.Купала).

   С ы м о н. А хто будаваў гэтай вось сякерай? (Трасе сякерай.) (Я.Купала).

   Д а н і л к а. Я ж табе, мама, казаў! Зоська пайшла… (Глянуўшы на матку, не дагаворвае.) (Я.Купала).

2. Па традыцыі з вялікай літары пачынаецца кожны новы радок (першае слова) у вершаваных тэкстах:

   Дагарэў за брамай небакрай,
   Месяц паміж воблачкаў плыве,
   Выйду зноў, як у мінулы май,
   Басанож прайдуся па траве.
   (У.Караткевіч).

3. З вялікай літары пішацца першае слова пасля двукроп’я:
   у пачатку простай мовы:

   Ён падумаў: «Ніхто цябе не бачыць, ніхто не ведае, якая ты слаўная і мілая, – і дадаў: – Дурні яны!» (Я.Колас);

   у пачатку цытаты, якая з’яўляецца самастойным сказам:

   П.Глебка з поўнай падставай пісаў: «Лірычную плынь унёс у нашу празаічную мову М.Лынькоў» (ЛіМ);

   у сцвярджальнай частцы пастановы, рэзалюцыі, пратакола, акта і іншага рашэння.
   Напрыклад:

   Пастанавілі:
   
   Зацвердзіць справаздачу рэвізійнай камісіі аб фінансавай дзейнасці прафкама (з пратакола прафсаюзнага сходу).
   
   З арыгіналам згодна:
   Сакратар выканкама (подпіс) (з копіі дакумента).

4. Калі цытата ўключаецца ў просты ці складаны сказ у якасці яго граматычнай часткі, тады яна пачынаецца з малой літары:

   Якуб Колас справядліва ўказваў, што «родная мова – гэта першая крыніца, праз якую мы пазнаём жыццё і акаляючы нас свет» (ЛіМ).

   Паводле глыбокага пераканання Дубоўкі, моўныя скарбы – у народзе, «настаўнікаў, мудрэйшых, чым народ, не бывае» (Беларуская мова. Энцыклапедыя).

5. Пішуцца з малой літары:
   першае слова пасля шматкроп’я, калі яно стаіць у сярэдзіне сказа і абазначае прыпыненне ў маўленні:

   Зямля… зямля… туды, туды, брат, будуй яе… ты дай ёй выгляд… (Я.Колас).

   Т у л я г а. Толькі я хацеў запытацца ў вас, ці не будзе гэта… подласцю? (К.Крапіва).

   А што вы скажаце на крытыка, Іван Ант.., выбачайце, Мацвеевіч? (З.Бядуля);

   першае слова ў сярэдзіне сказа пасля шматкроп’я, якое абазначае, што частка гэтага сказа апушчана:

   З невялікай і чыстай крыніцы лірычнага пачуцця… пачынаецца раман-паэма аб жыцці беларускага простага люду (А.Адамовіч);

   першае слова пасля клічніка, калі ён стаіць у сярэдзіне сказа:

   І кожны, хто мяне спытае, пачуе толькі адзін крык: што хоць мной кожны пагарджае, я буду жыць! – бо я мужык! (Я.Купала);

   першае слова ў словах аўтара, якія ідуць пасля простай мовы з клічнікам, пытальнікам або шматкроп’ем:

   «Надзя! Надзейка!..» – кліча жалейка (П.Броўка).

   – У школу я больш не пайду!.. – Як гэта – не пайду? А куды ты пойдзеш? – абурыўся Сяргей (I.Шамякін);

   першае слова ў рэмарках да слоў дзейнай асобы, калі рэмарцы не папярэднічаюць кропка, клічнік, пытальнік ці шматкроп’е:

   Г а р л а х в а ц к і. А можа, і праўда бландзінка. Значыць, яна гэтае самае (круціць рукой каля валасоў) пабландзінілася, а я і не заўважыў (К.Крапіва).